به نقل از «مهر»

آیا پایان جنگ یمن نزدیک است؟

تاریخ انتشار: ۲۷ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۵۴۲۹۰۶

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: قطار صلح و عادی‌سازی روابط میان دولت‌های منطقه این بار به ایستگاه صنعا رسید. به گزارش خبرگزاری «سبا»، روز یکشنبه ۹ آوریل هیاتی سعودی- عمانی برای دیدار با مهدی محمد المشاط رئیس شورای عالی سیاسی یمن در کاخ ریاست جمهوری راهی صنعا شدند. در این دیدار محمد عبدالسلام رئیس هیات مذاکره کننده دولت نجات ملی یمن نیز حضور داشت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در سوی مقابل ریاست هیات سعودی بر عهده محمد آل‌جابر سفیر سعودی در یمن بود. پس از سال‌ها جنگ و منازعه در شبه جزیره عربستان، حال طرفین عربستانی و یمنی برای «پایان داده به محاصره با همه پیامدهای آن» و «پایان تهاجم و اعاده حقوق مردم یمن» مذاکرات صلح را با جدیت بیشتری از سر گرفتند. کارشناسان معتقدند که یکی از پیامدهای احتمالی «توافق پکن» پایان جنگ هشت ساله یمن و حاکم شدن وضعیت آتش‌بس در این منطقه راهبردی است. در ادامه این گزارش سعی خواهیم کرد تا ضمن بررسی آخرین وضعیت مذاکرات صلح میان ریاض- صنعاء، به این سوال کلیدی پاسخ دهیم که آیا پایان جنگ یمن نزدیک است؟

دیپلماسی تبادل زندانی

پیش از ورود هیات مذاکره کننده به یمن، با میانجی‌گری سازمان ملل متحد، صنعا اقدام به آزادی یک زندانی سعودی و در مقابل ریاض نیز ۱۳ زندانی یمنی را آزاد کرد. کارشناسان معتقدند «دیپلماسی تبادل زندانی» گام نخست در مسیر فروکش کردن آتش جنگ و برقراری صلح پایدار در یمن است. نکته جالب توجه تکرار الگوی میانجی‌گری عمانی در بحران یمن است. در جریان مذاکرات اتمی میان ایران- آمریکا، یکی از تاکتیک‌های مسقط برای بهبود فضای گفتگوها و اعتمادسازی فعال کردن کانال‌های تبادل زندانی بود. سیاستی که با توجه به اظهارنظر طرف‌های ایرانی- آمریکایی به نظر می‌رسد همچنان فعال باشد.

به گفته منابع یمنی براساس توافقات صورت گرفته در جریان مذاکرات صلح قرار است تا ۹۰۰ اسیر از دو طرف آزاد شود. تاکنون حدود ۷۰۰ اسیر آزاد شده است. ماجد فضائل سخنگوی هیئت مذاکره کننده از طرف دولت مورد حمایت عربستان در یمن در مصاحبه با «الحدث الیمنی» عنوان کرد که روند مبادله اسیران با انصارالله از پنجشنبه (۱۳ آوریل) به مدت سه روز آغاز شده است. وی پیش از شروع آزادی اسرا بیان کرد:«روند مبادله اسیران از مورخه ۱۳ آوریل ۲۰۲۳ شروع خواهد شد و از طریق پروازهای صلیب سرخ خواهد بود که روز اول میان عدن-صنعا و صنعا- عدن خواهد بود. روز دوم میان صنعا-ریاض و ابها در جنوب عربستان والمخا در غرب یمن و در روز سوم میان مأرب- صنعا خواهد بود.» در مرحله نخست تبادل اسرا نام سرلشگر منصور هادی (برادر عبدربه منصور هادی) و سرلشگر الصبیحی (وزیر دفاع پیشین یمن) دیده می شد. در صورت موفقیت‌آمیز این دور از تبادل اسراء تمام اسیران و زندانیان دو طرف منازعه آزاد خواهند شد. روندی که با موفقیت تداوم دارد.

سازوکار آتش‌بس چگونه خواهد بود؟

دو منبع آگاه از هیات سعودی- عمانی اعلام کردند که اگر مذاکرات صلح به خوبی پیش رود آنگاه اعلام «آتش بس پایدار» و اعلام پایان جنگ بسیار قریب القوع خواهد بود. محمد البخیتی عضو دفتر سیاسی انصارالله روز جمعه به شبکه «المیادین» گفته بود که بین ریاض و صنعا توافقی حاصل شده که شامل مسائل مختلفی از جمله آتش‌بس و تحقق صلح فراگیر می‌شود. وی در ادامه افزود:«این توافق شامل دو مرحله است که بخش نخست آن قبل از عید فطر و مرحله بعدی آن در آینده نزدیک اجرایی خواهد شد.»

براساس اخبار منتشر شده در ابتدا قرار است تا «آتش بس» میان سعودی- یمن به مدت یکسال برقرار شده و در مقابل بندر الحدیده فعالیت خود را از سر بگیرد. بعد از تمدید آتش‌بس با شروط جدید آن، عربستان به صورت رسمی پایان جنگ در یمن و توقف مداخلات در این کشور را اعلام خواهد کرد. بر اساس این گزارش، بعد از اعلام رسمی پایان جنگ در یمن، مذاکرات «یمنی-یمنی» با نظارت سازمان ملل و زیر نظر پادشاهی سعودی برگزار می‌شود. این مذاکرات با هدف توافق بر سر مرحله انتقالی به مدت دو سال، در خصوص شکل حاکمیت در یمن انجام خواهد شد. روزنامه شرق‌الاوسط نیز نوشت:« پیش‌نویس توافق میان عربستان و یمن دارای چهار مرحله است؛ نخست آتش‌بس فراگیر در کشور، دوم بازگشایی تمام گذرگاه‌های زمینی، هوایی و دریایی، سوم تشکیل کمیته‌های ادغام بانک مرکزی و تبادل اسرا و چهارم مرحله مذاکرات مستقیم برای تعیین شکل حاکمیت و مرحله انتقالی.»

استفان دوجاریک سخنگوی دبیرکل سازمان ملل در مورد مذاکرات جاری در صنعا به میانجیگری عمان گفت:« سازمان ملل در مذاکرات صنعا شرکت نداشت، اما بسیار امیدوار است که این مذاکرات بتواند به روند صلح به رهبری هانس گرونبرگ، نماینده سازمان ملل در امور یمن برای تمدید آتش‌بس و از سرگیری گفتگوهای یمنی - یمنی کمک کند.» با وجود تشدید فعالیت‌های نماینده سازمان ملل برای حل‌وفصل بحران یمن اما براساس اخبار منتشر شده به نظر می‌رسد، ریاض دخالت بازیگر «ثالث» در روند مذاکرات را مثبت ارزیابی نکرده و اجازه ورود این نهاد بین‌المللی به دور جدید مذاکرات صلح را نداده است.

توافق پکن؛ ظهور نظم جدید خاورمیانه

پس از امضای توافق‌نامه پکن و دیدار وزرای خارجه ایران- سعودی مسیر مذاکره و پایان سایر مناقشات منطقه‌ای هموار شده است. علاوه بر پرونده یمن، روز چهارشنبه ۱۲ آوریل ۲۰۲۳ فیصل مقداد وزیرخارجه سوریه با استقبال مقامات سعودی راهی جده شد. به گفته رسانه‌ها این سفر که پس از ۱۱ سال صورت گرفت می‌تواند نقطه آغازی در روند عادی‌سازی روابط میان ریاض- دمشق و بازگشت دولت اسد به اتحادیه عرب باشد. در جریان دیدار وزرای خارجه سوریه و پادشاهی سعودی دو کشور رسما از سرگیری فعالیت خطوط پروازی و ارائه خدمات کنسولی را اعلام کردند. همچنین افزایش تماس‌های غیر رسمی میان تهران- منامه نشان از تمایل دو کشور برای پایان دادن به اختلافات قدیمی و آغاز فصل جدید از روابط دوجانبه می‌دهد. علاوه بر این تلاش برای ایجاد سازوکاری متشکل از کشورهای تاثیر گذار در روند لبنان، می‌تواند مقدمه‌ای بر حل اختلافات میان گروه‌های سیاسی این کشور و تشکیل دولت وحدت ملی باشد. روندنگاری تحولات منطقه غرب آسیا پس از توافق «پکن» امیدها برای بازگشت صلح و حرکت دولت‌های مسلمان به سمت معماری نظم جدید منطقه‌ای را افزایش داده است.

بهره سخن

سال‌ها جنگ و حمله به زیرساخت‌های یمن دست‌آوردی جز افزایش ناامنی و فاجعه انسانی در جنوبی‌ترین نقطه شبه‌جزیره عربستان نداشت. ریاض به خوبی این نکته را درک کرده است که بدون نیل به «آتش بس» و توافق سیاسی با صنعا ادامه پروژه‌های توسعه‌ای و جذب سرمایه‌خارجی ممکن نیست. به عبارت دیگر نخستین گام در مسیر اجرای سند چشم‌انداز ۲۰۳۰، تامین امنیت پایدار و داشتن روابط «عادی» با کشورهای همسایه است. حال پس از امضای توافق‌نامه پکن میان تهران- ریاض پرونده‌های مورد مناقشه دو کشور از سوریه تا بحرین و از لبنان تا یمن در مسیر حل‌وفصل قرار دارد. یکی از نقاط قابل توجه در دور جدید مذاکرات صلح میان صنعا و ریاض، غیبت دولت آمریکا است. بایدن که با وعده پایان دادن به جنگ یمن پای به کاخ سفید گذاشته بود حال نه تنها نقش جدی در روند مذاکرات صلح ندارد، بلکه صرفا شاهد نقش آفرینی چین- روسیه است و در جایگاه «تماشاچی» قرار دارد. با این حال باید منتظر ماند و دید که ماراتن مذاکرات صلح «یمن» به کجا خواهد رسید و تا چه اندازه طرفین برای پایان درگیری و رسیدن به آتش‌بس پایدار آمادگی دارند.

کد خبر 5756244

منبع: مهر

کلیدواژه: یمن عربستان سعودی ریاض رژیم صهیونیستی روسیه اوکراین ایالات متحده امریکا فلسطین سودان مسجدالاقصی عربستان سعودی عراق سوریه فرانسه پنتاگون ولودیمیر زلنسکی مقاومت فلسطین مذاکرات صلح سازمان ملل پایان جنگ آتش بس

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۵۴۲۹۰۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

از متن پیشنهادی آتش بس میان حماس و اسرائیل چه می دانیم؟/ تنش زدایی در چند مرحله صورت می گیرد/ سرنوشت غزه پس از جنگ همچنان مبهم است / مرحله اول معامله 40 روزه خواهد بود

به گزارش جماران،  به نظر می رسد اسرائیل و حماس به طور جدی در حال مذاکره برای پایان دادن به جنگ غزه و بازگشت اسرای اسرائیلی هستند. یک پیشنهاد آتش بس فاش شده حاکی از مصالحه هر دو طرف پس از ماه ها مذاکرات بن بست است.

به گزارش آسوشییتدپرس، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، این هفته اسرائیل را به دلیل ارائه آنچه که به عنوان امتیازات مهم توصیف کرد مورد تمجید قرار داده و  گفت: «اکنون زمان آن رسیده است که حماس این توافق را امضا کند.»

در همین حال، رهبران حماس می‌گویند که در حال بررسی این پیشنهاد با «رویکرد و نگاه مثبت» هستند و  تیمی را برای ادامه مذاکرات به مصر اعزام می‌کنند.

در زیر آنچه را که  ما تاکنون در مورد پیشنهاد فعلی می دانیم و  توسط مقامات مصری و حماس تایید شده است ، می خوانید:

حماس و اسرائیل چه می گویند؟

رهبران اسرائیل در حال بررسی این موضوع هستند که آیا توافقی را بپذیرند که تهاجم زمینی برنامه ریزی شده آنها به شهر رفح در جنوب غزه را به تأخیر بیندازد یا از آن جلوگیری کند ؛ سناریویی که با وعده های نخست وزیر بنیامین نتانیاهو برای پیروزی کامل و نابودی حماس فاصله دارد.

رهبران  حماس باید تصمیم بگیرند که آیا دست کشیدن از گروگان‌ها ( اسرا) ، بزرگترین ابزار چانه‌زنی این گروه، ارزش تضمین یک آتش‌بس طولانی‌مدت را که  لزوماً پایان دائمی جنگ نیست، دارد؟

طرح پیشنهادی میانجیگران مصری با هدف جلوگیری از حمله اسرائیل به رفح است که به گفته ایالات متحده عواقب مخربی برای بیش از یک میلیون آواره فلسطینی در مرز با مصر خواهد داشت. مصری‌ها همچنین به اسرائیل نسبت به این عملیات هشدار داده‌اند، زیرا می‌ترسند سیل آوارگان فلسطینی به خاک این کشور رانده شوند.

تنش زدایی در چند مرحله

مرحله اولیه این معامله به مدت 40 روز ادامه خواهد داشت. حماس در ازای آزادی اسرای فلسطینی که توسط اسرائیل نگهداری می‌شوند، شروع به آزادی زنان غیرنظامی اسیر  خواهد کرد.

پس از اولین گروه، نیروهای اسرائیلی از یک جاده ساحلی در غزه عقب نشینی کرده و به سمت داخل می روند تا ورود کمک های بشردوستانه را تسهیل کنند. این امر همچنین به غیرنظامیان آواره اجازه می دهد تا به خانه های خود در شمال نوار غزه بازگردند. حماس لیستی از گروگان هایی که در آن مدت هنوز زنده هستند ارائه می کند. اسرائیل تخمین می زند که حماس حدود 100 گروگان و بقایای 30 نفر دیگر را در اختیار دارد که یا در حمله 7 اکتبر حماس کشته شدند یا در اسارت جان باختند.

در هفته سوم، هر دو طرف مذاکرات غیرمستقیم را با هدف بازگرداندن آرامش دائمی آغاز خواهند کرد. سه هفته پس از مرحله اول، نیروهای اسرائیلی از مرکز غزه خارج خواهند شد.

گام های بعدی به سوی صلح

مرحله دوم شش هفته‌ای به دنبال نهایی کردن تمهیدات برای آرامش دائمی، آزادی همه اسیران باقی مانده توسط حماس، اعم از غیرنظامی و سرباز، در ازای اسرای بیشتر فلسطینی است. اسیران سرباز قبل از شروع آرامش آزاد نمی شدند.

سومین و آخرین مرحله شامل آزادی بقایای اسیران مرده که هنوز در غزه هستند، اسرای بیشتری که توسط اسرائیل نگهداری می‌شوند و شروع یک طرح بازسازی پنج ساله است. این طرح می گوید که حماس موافقت خواهد کرد که زرادخانه نظامی خود را بازسازی نکند.

نقاط پرچالش

هر دو طرف می خواهند جنگ را با شرایط خود پایان دهند.

رهبران حماس ماه هاست که هر چیزی جز خروج کامل اسرائیل از نوار غزه و پایان دائمی درگیری ها را رد کرده اند. مذاکره کنندگان حماس در بازگشت به قاهره به دنبال شفاف سازی در مورد این موضوعات خواهند بود.

اسرائیل می‌خواهد همه اسیران باقی‌مانده را در خانه  ببیند، و در حالی که حماس و دیگر گروه‌های مقاومت در میدان نبرد سرکوب شده و از قدرت در غزه بیرون رانده شده‌اند ، قادر به انجام حمله دیگری مانند حمله در 7 اکتبر 2023 نباشند.

اسرائیل می گوید حمله به رفح برای این اهداف حیاتی است. نتانیاهو می گوید اسرائیل با یا بدون معامله اسیران به این شهر حمله خواهد کرد.

نتانیاهو همچنین با فشار داخلی شدیدی مواجه است. هزاران نفر به تظاهرات هفتگی پیوستند و از او خواستند فوراً به یک معامله برای آزادی اسرا دست یابد. در عین حال، تندروها در کابینه او تهدید کرده اند که در صورت پایان دادن به جنگ، دولت را سرنگون خواهند کرد.

دولت بایدن، که حمایت نظامی و دیپلماتیک حیاتی از اسرائیل را فراهم می‌کند، می‌گوید که با حمله به رفح مخالف است، مگر اینکه اسرائیل طرحی «معتبر» برای حفاظت از غیرنظامیان در آنجا ارائه کند.

عدم قطعیت پس از جنگ

مشخص نیست که آیا پیشنهاد آتش بس به سؤالات کلیدی در مورد آنچه در غزه پس از پایان دور کنونی درگیری ها رخ می دهد، پاسخ می دهد یا خیر.

ایالات متحده خواستار طرحی شده است که شامل بازگشت تشکیلات خودگردان فلسطینی به رسمیت شناخته شده بین المللی است که در سال 2007 توسط حماس از غزه بیرون رانده شد و اکنون بخش هایی از کرانه باختری اشغالی را اداره می کند.

دولت بایدن به دنبال حکومت نهایی فلسطین در غزه و کرانه باختری به عنوان مقدمه برای تشکیل کشور فلسطین است. نتانیاهو و دولت راست‌گرای او نقش تشکیلات خودگردان فلسطین در غزه را رد می‌کنند و می‌گویند که هرگز اجازه تشکیل کشور فلسطینی را نخواهند داد.

اسرائیل خواستار آزادی عمل بی پایان برای ارتش خود در غزه است، در حالی که دولت بایدن می گوید که بازگشت اشغال نظامی اسرائیل به نوار غزه را نمی پذیرد.

همچنین مشخص نیست که چه کسی غزه را در مرحله بازسازی پنج ساله اداره خواهد کرد، در این مدت چه اتفاقی برای حماس خواهد افتاد و چه کسی هزینه بازسازی را پرداخت خواهد کرد.

در گزارش جدید سازمان ملل خسارات ناشی از جنگ غزه  بیش از 18.5 میلیارد دلار برآورد شده است. این سازمان اعلام کرد که بازسازی تمام خانه‌های تخریب شده در نزدیک به هفت ماه بمباران و حملات زمینی اسرائیل تا سال 2040 طول خواهد کشید. طبق برنامه توسعه سازمان ملل، غزه پیش از جنگ با نرخ بیکاری 45 درصدی دست و پنجه نرم می کرد.